تندیس ناپیراسو شهبانوی ایلامی

شکل بالا تندیسی از شهبانو ناپیراسو همسر اونتاش-ناپیریشا فرمانروای شوش را نشان می دهد. اونتاش ناپیریشا در دوره ی فرمانروای خود شهر ال-اونتاش-ناپیریشا را ساخت و آن را با تندیس های بسیار زیادی آراست. ساخت این اثر به دوره ی ایلام میانه یعنی 1340 تا 1300 پیش از میلاد باز می گردد. جنس این تندیس از مس و برنز است و اکنون در موزه ی لوور قرار دارد. سایز این تندیس تا حدی نزدیک به اندازه ی حقیقی بدن انسان است ولی بخش سر و بازوی سمت چپ این تندیس آسیب دیده است.  همچنان که در تثویر دیده می شود، ناپیراسو پیراهنی قلاب دوزی شده با آستین کوتاه به تن دارد. او چهار دستبند در دست راست و یک انگشتر در انگشت حلقه ی دست چپ خود دارد. اگرچه درستهای این تندیس بر روی هم و روی شکم قرار دارند، ولی با فرم دستها به صورت نیایش که در بسیاری از آثار شوش دیده می شود، متفاوت است. نوشته ای که در جلوی دامن او به چشم می خورد به زبان ایلامی است و شامل نام او، عنوان او، حمایت خدایان و نفرین بر کسی است که حرمت او را نگه ندارد. این تندیس تحت حمایت خدای بلتیا و سه خدای سلسله ی لگیهالکید یعنی اینشوشیناک، ناپیریشا و همسرش کیریریشا قرار داده شده بوده.

نقش برجسته ی غزال

نقش برجسته ی غزال، اندازه: 13.3 در 15 سانتی متر، جنس: سنگ آهک، قدمت: 2700-2800 سال پیش، مکان: شوش، محل نگهداری: موزه ی لوور

صفحه ی بازی با قدمت 3000 سال

تصویر بالا یک صفحه ی بازی به ابعاد 24 در 11 سانتی متر را نشان می دهد که به «بازی 58 سوراخ» معروف است. این صفحه که متعلق به سده ی 11 تا 9 پیش از میلاد است در مقبره ای در نکروپولیس ب در تپه ی سیلک یافته شده و اکنون در موزه ی لوور قرار دارد. صفحات بازی در مصر و خاور میانه معمول بوده اند و نامگذاری امروزین آنها گاه بر اساس شکل آنهاست مانند صفحه ی 58 سوراخ یا صفحه ی 20 مربع، گاه بر اساس تزیینات صفحه مانند صفحه ی درخت خرما و گاه بر اساس قطعات آنهاست مانند صفحه ی سگها و شغالها. برخی نیز بر اساس محل یافت دسته بندی شده اند مانند صفحه ی بازی لرستانی یا مصری.

صفحه ی بازی بالا شامل دو دسته ی 29 تایی از سوراخهاست که به صورت متقارن در صفحه توزیع شده اند. هر بازیگر پنج میخ داشته که با استفاده از تاس باید این پنج میخ را از نقطه ی ابندایی به انتهای بازی می رسانده. برخی سوراخها دارای نقش یا توضیح هستند و برخی از آنها به یکدیگر متصل شده اند که مراحل مشخصی در پروسه ی بازی را نشان می دهد.

ممکن است که این صفحات تنها برای بازی استفاده نمی شده بلکه برای پیشگویی نیز استفاده می شه  یعنی بر اساس عدد تاس و حرکت میخها پیشگویی هایی انجام می شده.

مرتبط: قدیمی ترین وسایل بازی یافت شده در جهان متعلق به 5000 سال پیش در جیرفت است که می توانید چند نمونه از آن را در این پست ببینید.

قالیچه ی پانصد ساله از دوره ی صفوی

این قالیچه ی تمام ابریشم به ابعاد 1.09 در 1.24 متر، بافت کاشان در سده ی شانزدهم میلادی است و اکنون در موزه ی لوور قرار دارد. ازگذشته فرشهای ابریشمی ایران معروف بوده اند و شاهان صفوی برای عنوان هدیه به همتاهای خود در دیگر کشورها فرش می فرستادند، مانند فرشی که شاه تهماسب صفوی به مناسبت تاجگذاری سلطان سلیم عثمانی به دربار عثمانی فرستاد.

پس زمینه ی نیلی رنگ این فرش آن را از فرشهای کاشان، که عموما پس زمینه ی سرخ رنگ دارند، متمایز می کند. در میان بوته های نقش شده در این قالیچه، جانوارن کوچک مانند سگ و خرگوش به چشم می خورند. آهوان از حضور درنده ی شیرها در امان نیستند. در بخشهای مختلف نقشهای حیوانات درنده نیز به چشم می خورد مثلا پلنگی آهویی را درچنگال گرفته و شیری گاوی را می درد. در حاشیه ی فرش گلهایی دیده می شود که مرکز آنها مانند نقش صورت شیر است. این مطلب بیانگر ارتباط و اتحاد دنیای گیاهان و جانوران است.

پایه ی مخروط شکل از قیر طبیعی

تصویر بالا پایه ای به ارتفاع 19 سانتی متر ساخته شده از قیر طبیعی را نشان می دهد که حدس زده می شود در مراسم مذهبی برای هدایا به کار می رفته. این پایه به صورت مخروطی است که در بخش بالایی بریده شده و بر اساس نوع لبه ی مخروط می توان حدس زد که بر روی این بخش، بخش دیگری نیز قرار داشته که از میان رفته است. قیر طبیعی در خاور میانه به وفور یافت می شود ولی تنها در شوش در ساخت تندیس ها به کار رفته است.

نقش برجسته ی روی مخروط با یک نوار باریک به دو بخش تقسیم شده است. بخش بالایی دوبز کوهی را در حال چرا نشان می دهد. در کنار غزال ها دو گربه ی (یا شیر) بزرگ پشت به پشت هم نشان داده شده اند. بخش پایینی نوار با نقش عقابی تزیین شده است که پنجه های خود را بر روی دم خود قرار داده است. بالهای گشوده ی این عقاب برای مراقبت از جوجه هاست. نقش عقاب از نقش هایی است که به وفور در آثار میانرودان و شوش یافت می شود با این تفاوت که نقوش عقاب در شوش جنبه ی اسطوره ای ندارند ولی نقش عقاب در میانرودان یا سومر به صورت ترکیبی و اسطوره ای است مثلا عقابی که سری شیرمانند دارد. اثر نشان داده شده در شکل در هزاره ی سوم پیش از میلاد ساخته شده، در آکروپولیس شوش کشف شده و اکنون در موزه ی لوور قرار دارد.

گوشواره های هخامنشی

دو جفت گوشواره ی طلا با تزییناتی از سنگ لاجورد، فیروزه و عقیق، موزه ی لوور

گوشواره ی طلایی از دوره ی هخامنشی که با قطعاتی از فیروزه، عقیق و لاجورد تزیین شده است. قطر این اثر 5.1 سانتی متر است و اکنون در موزه ی هنرهای زیبای بوستون قرار دارد. قطعه ی دیگر این گوشواره که تزیینات سنگهای قیمتی آن به مرور زمان از میان رفته است، در موزه ی متروپولیتن نیویورک قرار دارد. این قطعه را می توانید در شکل زیر ببینید.

شیرهای معبد اینشوشیناک

چهار اثر زیر در آکروپولیس شوش کشف شده اند. اثر نخست و سوم به صورت بخشی از اشیایی هستند که به صورت گروهی در مکان بسیار محدودی در نزدیکی معبد اینشوشیناک گرد هم جمع آوری شده بودند. گمان می رود اینها بخشی از هدایایی بود که به این معبد آورده می شد. اثر دوم شیری است که به صورت نگهبان جلوی در معبد نصب شده بوده. سه اثر نخست متعلق به دوره ی ایلامی میانه است و بین 3500 تا 3200 سال قدمت دارد. اثر چهارم با 4100 سال قدمت تعلق به هزاره ی سوم پیش از میلاد است. این آثار اکنون در موزه ی لوور قرار دارند.

..

جنس: سنگ آهنک، جنس چرخ: قیر طبیعی، اندازه: 7.5 در 3.6 سانتی متر

اسب بالدار

اسب بالدار، جنس: عاج، قدمت: 2800 سال، اندازه: 2.8 در 5.5 در 0.9 سانتی متر، محل کشف: سرخ دم لرستان، محل کنونی: موزه ی متروپولیتن

پایه ی میز به شکل چکمه

شکل بالا پایه ی یک صندلی یا یک میز به ارتفاع 38.89 سانتی متر نشان می دهد که در تپه ی حسنلو کشف شده است. ساخت این اثر به 2900 سال پیش باز می گردد، جنس آن از برنز است و اکنون در موزه ی متروپولیتن نیویورک قرار دارد.

ظرف سه شاخه

ظرف سه شاخه با قدمت سه هزار ساله، محل ساخت: شمال غرب ایران، جنس: سفال، اندازه: 12.8 در 14.3 سانتی متر، محل کنونی: موزه ی متروپولیتن