16 بشقاب ساسانی با نقش شکار

شاپور دوم در حال شکار شیر، جنس: نقره، قطر: 22.9 سانتی متر، موزه ی ارمیتاژ

–

شاپور سوم در حال شکار پلنگ، جنس: نقره، قطر: 21.7 سانتی متر، موزه ی ارمیتاژ

–

شاپور دوم در حال شکار قوچ، جنس: نقره، قطر: 23 سانتی متر، موزه ی ارمیتاژ

–

شاه ساسانی در حال شکار، اندازه: 12.8 در 11.5 سانتی متر، موزه ی بریتانیا

–

پیروز شاه (457 تا 483 میلادی) در حال شکار، جنس: نقره، قطر: 24.6 سانتی متر، موزه ی ارمیتاژ

–

صحنه ی شکار، جنس: نقره، قطر: 20.3 سانتی متر، موزه ی ارمیتاژ

–

شاه ساسانی در حال شکار ببر، جنس: نقره، قطر: 24.8 سانتی متر، عبارت نوشته شده بر بشقاب: « وزن: 244ف اموال پیروزان»، موزه ی ارمیتاژ

–

پیروز (459 تا 484 میلادی) یا قباد یکم (488-497 و 499 تا 531 میلادی) در حال شکار، جنس: نقره، قطر: 21.9 سانتی متر، موزه ی متروپولیتن

–

شاپور سوم در حال شکار گورخری کوچک، جنس: نقره، قطر: 22.5 سانتی متر، نوشته به زبان پهلوی: «اموال قاضی اسپندارمرت»، موزه ی ارمیتاژ

–

شاپور سوم در حال شکار گراز، جنس: نقره، قطر: 23 سانتی متر، نوشته به زبان فارسی میانه و سغدی: «رامن. 230 درهم»«نگهدارنده ی مُهر»، موزه ی ارمیتاژ

–

ورهرام  (390 تا 420 میلادی) در حال شکار، جنس: نقره، قطر: 28 سانتی متر، با نوشته ای به سغدی، موزه ی ارمیتاژ

–

ورهرام (؟) در حال شکار، جنس: نقره، قطر: 27 سانتی متر، موزه ی بریتانیا

–

شکار شیر و ببر، جنس: نقره، قطر: 19.2 سانتی متر، موزه ی ارمیتاژ

–

صحنه ی شکار، بهرام گور و آزاده، جنس: نقره، قطر: 21.7 سانتی متر، موزه ی ارمیتاژ

–

صحنه ی شکار، جنس: نقره، قدمت: سده ی هشتم میلادی، قطر: 28.3 سانتی متر، موزه ی ارمیتاژ

–

صحنه ی شکار، جنس: نقره با آب طلا، قطر: 18.6 سانتی متر، موزه ی هنرهای اسلامی برلین

نقش برجسته ی ساسانی، موزه ی متروپولیتن

شکل بالا یکی از نقش برجسته های دوره ی ساسانی را نشان می دهد که در تیسفون کشف شده و اکنون در موزه ی متروپولیتن نیویورک قرار دارد. تصویرِ این نقش برجسته، در مهرهای دوره ی ساسانی نیز به چشم می خورد. نقشِ این اثر به وسیله ی دکتر محسن مقدم، استاد درگذشته ی دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران، در طراحی لوگوی دانشگاه تهران مورد استفاده قرار گرفت. همچنان که در شکل زیر دیده می شود، در لوگوی دانشگاه تهران واژه ای که به خط پهلوی در بین دو بالِ نقش برجسته به چشم می خورد با عنوانِ «دانشگاه تهران» جایگزین شده است به طوری که شیوه ی نگارش آن هم شبیه به نگارش واژه ی پهلوی باشد.

نقش برجسته ای با همین نقش در موزه ی هنرهای اسلامی برلین قرار دارد که در شکل زیر می توان آن را دید. این اثر که ابعاد آن 39.5 سانتی متر است از تیسفون به دست آمده و در اواخر سده ی ششم میلادی یا اوایل سده ی هفتم میلادی ساخته شده است.

کاشیکاری از تخت سلیمان و کاشان، هفتصد سال پیش

حمله ی مغول به ایران خصوصا در بخش خاوری کشور، ویرانی و نابودی بسیار به همراه داشت. البته پس از گذشت مدتی، رفاه و به دنبال آن داد و ستدهای بین المللی افزایش می یابد. یکی از نتایج این امر، ورود و تاثیر هنر کشور چین به/در ایران است. به همین دلیل در این دوره شاهد استفاده از المانهای چینی مانند ققنوس و اژدها در هنر ایران هستیم.

مدتی پس از حمله ی مغول شاهد هستیم که نقش های سکولار که برای تزیین دیوارهای قصرها طراحی شده در ساختار مکانهای مذهبی نیز دیده می شود. این عمل در حقیقت عبور از مرزهای موجود آن زمان است که چنین نقشهایی را در چارچوب مذهبی  تعریف شده نمی دانست. به عنوان مثال، در یکی از کاشیهای زیر نقش ققنوس را می بینید که  در اطراف آن آیاتی از قرآن به چشم می خورد.

کاشی به اندازه ی 31.4 در 32.3 در 5.3 سانتی متر، ساخت سال 1275 میلادی در تخت سلیمان، نقش بهرام گور در حال شکار به همراه آزاده بانوی چنگ نواز را سوار بر شتر نشان می دهد. بهرام برای نشان دادن مهارت خود با تیری پای عقب آهو را به سرش می چسباند. محل نگهداری این اثر موزه ی ویکتوریا و آلبرت لندن است.

_____

کاشیکاری با نقش سوارکاری و شکار. بخشی از قصری در کاشان یا ری. سده ی سیزدهم میلادی. این اثر اکنون در موزه ی هنرهای اسلامی برلین قرار دارد.

_____

کاشیکاری با نقش اژدها، ساخت 1275 میلادی در تخت سلیمان. محل نگهداری: موزه ی ویکتوریا و آلبرت

_____

کاشیکاری متعلق به محراب مسجدی در نطنز. اندازه :39 در 69ذ سانتی متر. ساخت 1307 میلادی. با نقش «لااله الا الله» به خط کوفی. بخشی از سوره ی 76 ام قرآن رد بالا به خط کوچکتری نقش شده است. همین اثر با جزییات بیشتر و رنگ واضح تر در شکل زیر.

منبع عکس دوم: اینجا

_____

کاشی با نقش ققنوس به همراه آیاتی از قرآن. ساخت بین 1275-1325 میلادی. محل نگهداری: موزه ی ویکتوریا و آلبرت لندن

_____

کاشی ستاره مانند با اشعار فارسی، ساخت کاشان در تابستان 1338 میلادی. محل نگهداری: موزه ی هنرهای اسلامی برلین

توضیحات برگرفته از 1-وبگاه موزه ی ویکتوریا و آلبرت لندن . 2- دانشگاه واشینگتن